Nurdanhaber – Mehmet Nuri Turan

REVADİ HANEDANI’IN SELÇUKLULARLA İLİŞKİLERİ

1071 Malazgirt Savaşı’nda Bizans İmparatoru Romen Diyojenin ittifak teklifini red edip diğer Kürd hanedanları ile beraber Selçuklu Sultanı Alparslanın komutası altında Malazgirt meydan muharebesine girdikleri konusunda çoğu tarihçi birleşir. Keza bu savaşın ardından Anadolu’ya ve  daha güney kesimlere yapılan göç dalgasına Selâhaddîn’in ataları da katılır.

Dedesi Şadi,  Revadi hanedanının reisi konumundaydı ve Büyük Selçuklu komutanları ile arası oldukça iyi idi. Hatta  Minosrky’e göre Necmeddin Eyyub’in Tikrit Bölge komutanlığına getirilmesinde Şadi’nin yakın arkadaşı olan Bağdat Valisi Bihruz’dan ricasının etkisi vardır.

Büyük Selçuklu Devletinin Bölünmesi ve Zengiler

Selçuklu Sultanı Melikşah’ın ölümümünden sonra, Selçuklu devleti Anadolu, Suriye, Kirman ve Irak Selçukluları olarak dörde  bölündüler. Bunlara birde Salgular, Fars, 1147-1284, İldenizoğulları, Azerbaycan,1146-1225, Beg Teginoğulları, Erbil, 1146-1232. Böriler,Şam,1128-1154. Zengiler, Musul-Halep, 1127-1259  Atabeylikleri eklendi.

Musul ve Halep Atabegi olan İmadeddin Zengi‘nin ordusu 1131’de Karaca el-Saki tarafından mağlup edildi ve Zengi, Tikrit’e sığındı Selâhaddîn’in babası Necmeddin Eyyub ve amcası Esedüddin Şérko (Şérko Kürdçede   Aslanıcık anlamındadır), Zengi’ye yardım etmiş ve Tikrit’te hapsedilen Aziduddin el-Mustevfi’nin kaçmasını sağlamışlardır. Bunun üzerine Bağdat valisi Bihruz ile araları açılmış, buna mukabil Zengilere yaklaşmışlardır. Esedüddin Şérko’un bir Selçuklu yüksek memurunu öldürme olayından sonra iki kardeş Zengi’ye başvurmuş ve 1138’de görevinden alınan Necmeddin Eyyub ve ailesi İmadeddin Zengi’nin hizmetine girmiştir. Tikriti terkettikleri gece Selâhaddîn dünyaya gelmiş, bu meşakkatli yolculuğa dayanamayacağı ve yolda öleceği beklenen bebek tarihin en büyük Hükümdarlarından birisi olmuş.

İmâdüddin Zengî ölünce oğlu Nûreddin Mahmud, Halep ve Musul Atabegi oldu (541/1146), Esedüddin Şérko da onun en yakın kumandanı haline geldi. Necmeddin Eyyûb bu dönemde Bâlbek vilisi idi. Bâlbek’in, Dımaşk Atabegliği’ne (Tuğteğinliler) geçmesi üzerine Necmeddin Eyyûb Tuğtekinlere, bağlanmak zorunda kaldı. İki kardeş, Nûreddin’in Haçlılar’la mücadelesinde ve onun Dımaşk’ı (Şam diye bildiğimiz şehrin adı Dımaşk’dır. Şam şimdiki Suriye, Filisitn ve Ürdün’ü içine alan tüm bölgenin adıdır) ele geçirmesinde önemli rol oynadı. Nûreddin, Şérko’yu ordu kumandanlığına, Eyyûb’u Dımaşk valiliğine tayin etti.

Paralel Nurculuk Söylemi veya Komplo Teorisyenliği – 9

Selâhaddîn’in annesi Selçukluların Harim (حارم) emiri Şihabeddin Mahmud ibn Tokuş el-Harim’un kızkardeşidir. Kardeşlerinin isimleri Tacülmülk Böri, Seyfülislam Tuğtekin, Melik Adil Ebu Bekir ve Şahinşah’dır. (İbn Kesîr, El Bıdaye Ve´n-Nihaye, Çağrı Yayınlar.)

Sultan Selâhaddîn’nin Çocukluğu ve Eğitimi

Böyle bir ortam içinde şehzade gibi yetişen ve iyi bir eğitim gören Selâhaddîn hafızu-l Kur’an idi. Kürdçe, Türkçe, Arapça ve Farsçayı ileri derecede biliyordu. Her zaman ilim meclislerinde bulunmaya dikkat ederdi. Siyasi konularda öğretmeni babasıydı ama askeri olarak onu yetiştiren amcası Asadeddin Şérko’dur. Genç yaşlarında Haçlılar’a karşı yapılan seferlere katıldı ve Dımaşk şahneliğine (Vali adına halkın sorunlarını çözen devlet görevlisi)   kadar yükseldi.

Sanatla ve ilimle uğraşırdı. Selâhaddîn’in biyografisini yazan al-Wahrani Onun Öklid Geometrisi, Astronomi, Matematik ve Aritmatik konularında uzman olduğunu belirtir. Mantık, felsefe, sosyoloji, fıkıh (İslam hukuku) ve tarih öğrendiğini, Şam’daki Dar’ul-Hadis‘den (Hadis Üniversitesi) mezun olduğunu kaydeder. (Mehmet Kemal Işık, Ünlü Kürd Bilgin ve Birinci Kuşak Aydınlar, Sorun Yayınları, Kasım 2000, ISBN 975-431-111-0, s.23.)

Selam, Hürmet ve Duâlarımla. Allaha emanet olun. Gelecek makalemiz, Sultan Selâhaddîn’in kariyerinin başlangıcı olacak.