Nurdanhaber – Prof. Dr. Sıtkı GÖKSU
Rızk, yiyip içecek şey. Maddi ve manevi ihtiyaca lazım nimettir. Allah’ın herkese lütuf ve kısmet ettiği ve bekaya sebep olan nimet olarak adlandırılmaktadır.
Evet, gözümüzle görünüyor ki, rızık, iktidar ve seçme ile ters orantılıdır. Meselâ, daha dünyaya gelmeden evvel bir yavru, ana rahminde seçme ve kuvvetten bütün bütün mahrum-uzak olduğu bir zamanda, ağzını kımıldatacak kadar muhtaç olmayacak bir surette rızkı veriliyor. Yani rahmet feyzinden rızkı plasenta-eş vasıtası ile gönderiliyor. O ana rahmindeki çocuğu beslenmek için hiçbir hareket yapmasına gerek kalmıyor. Onun için insanlar başkasından otlanana sen ona göbeğinden mi bağlısın? derler.
Sonra, çocuk dünyaya geldiği vakit, güç-kuvvet ve seçme yoktur. Fakat bir derece kabiliyeti ve potensiyel olarak bir hissi olduğundan, yalnız ağzını yapıştırmak kadar bir harekete ihtiyaç duyar. Bu durumda en mükemmel ve en gıdalı ve hazmı en kolay süte kavuşur. En lâtif-hoş bir surette ve en acaip bir yaratılışta, memeler musluğundan ağzına veriliyor. Çocuk dünyaya gelmeden içecek sütü hazır ediliyor.
Sonra, kuvvet ve seçmeye bir derece ilgi duydukça, o kolay ve güzel rızık, bir derece çocuğa karşı nazlanmaya başlar. O memeler çeşmeleri kesilir, başka yerlerden rızkı gönderilir. Yani çocuk bitkisel ve hayvansal ek gıdalardan alabilir. Çocuğa altı aylıktan sonra ek gıdalara başlanabilir. Çocuk iki yaşına kadar emzirilmelidir. Ancak bir yaşından sonra ek gıdalarla takviye edilmelidir. Çünkü aldığı anne sütü yeterli olmaz. Fakat kuvveti ve seçmesi rızkı takip etmeye müsait olmadığı için, Rezzâk-ı Kerîm olan bütün varlıkların rızıklarını veren ve sonsuz cümertlik sahibi olan Allah baba ve annesinin şefkat ve merhametlerini, kuvveti ve seçmesine yardımcı gönderiyor.
Her ne vakit kuvvet ve seçmesi olgunlaşır; o vakit rızkı ona koşmaz ve koşturulmaz. Rızık yerinde durur, der: “Gel, beni ara ve bul ve al.”
Demek rızık, kuvvet ve seçme ile ters orantılıdır. Hatta, en ihtiyarsız seçme gücü olmayan ve kuvvetsiz hayvanlar daha iyi yaşıyorlar, daha iyi besleniyorlar.
Evet, bir nevi rızık isteyen ağaçlar kuvvet ve seçme güçleri olmadığından, onlar yerlerinde tevekkül ederek dururken rızıkları onlara koşup geliyor. Aciz yavruların yiyecekleri hayret verici olarak tulumbacıklardan, memelerden ağızlarına akmaktadır. Ve o yavrulara bir parça güç ve azıcık bir irade gelmesiyle süt kesilmektedir. Özellikle insan yavrularına analarının şefkatleri yardımcı verilmesi, açıklıkla ispat eder ki, helâl rızık, güç ve irade ile birbirine uygun olarak değildir. Tevekkül veren zayıflık ve acizliğe oranla geliyor.
Ekseriyetçe zarar sebebi olan hırsı tahrik eden güç ve irade ve zeki oluş, bir kısım büyük ediplerde o edipleri bir nevi dilenciliğe kadar sevk ettiği gibi, aptal, kaba, çok cahil adamların tevekkül ederek iktidarsızlıkları dahi onları zenginliğe ulaştırması ve
“Nice alimler var ki geçim sıkıntısı içindedirler. Nice cahillerde vardır ki varlık içinde yüzüyorlar.” atasözü olması ispat eder ki, helal rızık güç ve irade kuvvetiyle kazanılmaz, buldurulmaz. Belki çalışmasını ve emeğini kabul eden bir merhamet tarafından verilir ve ihtiyacına acıyan bir şefkat yönünden ihsan edilir.
Helal rızık güç ile alınmadığına, belki fakirliğe binaen verildiğine kesin delil, güçsüz yavruların geçiminin iyi olması ve güçlü-kuvvetli canavarların geçiminin darlığı-sıkıntısı, hem zeki olmayan balıkların semizliği ve zeki olan, hileli tilki ve maymunun geçim derdiyle vücutça zayıflığıdır. Demek rızık, güç ve seçme ile ters orantılıdır. Ne derece güç ve seçmesine güvense, o derece geçim derdine tutulmuş olur.
