Ruh, Kalp ve Zihin -4

4 -ROBOT – İNSAN FARKI

Maddeden ibaret bir beden olarak bakıldığında, insanın ulaşabileceği en yüksek seviye gelişmiş bir robot’luktur.

Dünyanın en akıllı ve bilgili mühendislerinin en ileri teknolojileri kullanarak geliştirdiği teknoloji harikası bir robot yürür, belli işleri gayet iyi yapar, komutları yerine getirir ve gittiği yeri mekanik olarak görür. Hatta mekanik bir sesle kahkaha bile atar. Ama hiçbir şey hissedemez ve yaptığı hiçbir şeyin farkında olamaz.

Kütüphane dolusu bilgi yüklü olsa bile ne bildiğini bilemez.

Çünkü harika bir işlemcisi ve kapsamlı bir yazılımı olsa bile şuuru yoktur. Aklına aniden bir şey gelemez. Başka robotları sevemez veya onlara kızamaz. Onları imha etme planları yapamaz. Güzel bir çiçeği seyredip ondan zevk alamaz. Yeni yerler görmeyi arzu edemez.

Bu gelişkin robot en iyi müziği çalabilir ve bir orkestranın işini görebilir; ama güzel müzik dinlemenin hazzını tadamaz. Küçük bir robotu bağrına basıp şefkat gösteremez. Tükettiği bir yakıt veya enerjinin tadına varamaz. Başka bir robota acıyıp ona yardım etmeye kalkamaz. Olup biteni kavrayamaz. İyi haberle sevinip kötü haberle üzülemez. Depresyon nedir bilemez. Bir gün yaşlanıp robot mezarlığına terkedileceğim diye tedirgin olamaz. Uzun yaşama arzusu nedir bilemez. Geçmişi düşünemez ve gelecek hakkında endişelenemez. Hayal kuramaz ve rüya göremez. Başka robotların komik hareketlerine gülemez. Kendisine birkaç dakikada kitaplar dolusu bilgi yüklenebilir ve bir anda yabancı bir dili öğrenebilir. Ama yeni şeyler öğrenmekten zevk alamaz, hayrette kalamaz ve yorum yapamaz. Yeni bilgi üretemez ve inisiyatif kullanıp programında olmayan şeyler yapmayı deneyemez. Başka bir robotla iletişim kurabilir ama zevkli bir his alışverişi olan sohbet edemez – en gelişmiş bir elektronik beyne ve en ileri mekatronik bir bedene sahip olsa bile.

Yani teknoloji harikası bu robot, insanı insan yapan hiçbir özelliğe sahip olamaz. Çünkü bu vasıfların hiçbirinin kaynağı madde değildir.

İnsan ile insan bedeni harikalığındaki bir robot arasındaki her fark, madde-dışı yani manadır. Ve ışığın elmasa girip yayılması gibi, insanın bedenine nüfuz eden bu manaların tamamı ruhtur. 1998 Fizik Nobel Ödülü sahibi Robert Laughlin bedene nüfuz eden bu manayı şöyle ifade eder: “Eğer basit bir fiziksel hadise efektif olarak kendisinin gelmiş olduğu daha temel kanunlardan bağımsız olabiliyorsa, biz de olabiliriz. Ben karbonum, ama öyle olmaya muhtaç değilim. Benim yapılmış olduğum atomlara nüfuz eden bir manam var.”[1]

Yukarıda ifade edildiği gibi, beden ruh ile kaimdir ve bedene kıymet veren de ruhtur. Ruh, madde-dışı ve dolayısıyla zaman ve mekân üstüdür; fizik kanunları gibi maddenin tâbi olduğu hiçbir kısıtlamaya tabi değildir. Öyle görülüyor ki insanın gerçek mahiyetini anlamanın başlangıç noktası, içine çakılıp kaldığımız ve adeta içinde boğulduğumuz maddeden sıyrılıp gözümüzü madde ötesine çevirmektir.