Önümüzdeki günlerde okullar açılıyor. Hepimizin küçük çocuklarımızı okula yazdırmanın zamanıdır. Zaman derken yani mecburen gidecekler. Başlarda çözülebilecek sanılan okul korkusu, önlem alınmadığında çocuğun hayatına yerleşebiliyor. Okulda günün çoğunu arkadaş ve öğretmenleriyle geçirmek zorunda kalan çocuklar bazı uyum sorunları yaşayabilirken ebeveyne bu süreçte çok önemli görevler düşüyor.
Okula gitme korkusu okul çocuklarının okula gitmeye isteksiz olması ya da tümüyle reddetmesi şeklinde olabilirken, çocuk davranışsal olarak bu durumu ailesine ve öğretmenine de yansıtabiliyor. Öyle ki sıklıkla fiziksel belirtilerin eşlik ettiği bu durum ebeveynleri çaresizliğe de sürükleyebilmekte.
Okul kaygısı, geceden başlayan karın ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi gibi fiziksel belirtilerin yanında ağlamak ve bebeksi davranmak gibi davranışsal semptomlarla görülebiliyor. Başlarda çözülebilecek bir sorun gibi görünse de zamanla çocuğun hayatına yerleşebiliyor.
Ortaokuldan liseye geçen öğrencilerde korkunun nedenini daha çok sosyal kaygılar oluşturuyor diyen Bağcı, okula yeni gidecek çocuklarda okul korkusunun nedeninin ise ebeveyn ve özellikle anneden ayrı kalmak olduğunun belirtiyor. Bağcı, bu durumda günün çoğunu aileden ve evden uzakta geçirmek durumunda olan çocuğun okuluna, arkadaşlarına ve öğretmenlerine uyum sağlamakta güçlük çekebileceğini ifade ediyor.
Bağcı, okula gitmek istemeyen çocuğun nedenlerinin çeşitli olabileceği uyarısında bulunuyor.
Ebeveyn çocuğunun okula neden gitmediğinin farkında olmalı!
“Bu durumda çocuk açık bir biçimde okula neden gitmek istemediğinin farkında bile değildir ancak genel olarak zeminde ayrılma anksiyetesi yatar. Ebeveynlerinden ayrı olmak durumunda kalan çocuk; ebeveynleri yanında değilken onlara ve kendisine bir şey olacağı düşüncesi ile davranışsal aksaklıklar yaşamaya başlar, okulda hırçınlaşma, ağlama, tutturma nöbetleri veya alt ıslatma bunlara örnektir.
Okuldan korkusunu daha çok kimler yaşıyor?
Arkadaş edinmekte güçlük yaşayan çocuklar, aşırı koruyucu ve müdahaleci ailelerin çocukları, akranlarından duyduğu olumsuz okul öyküleri, ev içinde okul hakkında yapılan olumsuz konuşmalar, sosyal kaygısı ya da fobisi olanlar, ebeveynlere bağımlı olma, okula yaşından küçük veya büyük kaydolma durumu, özgüven eksikliği, öğretmenin çocukta yarattığı ilk izlenim bulunmaktadır.
Okuldan korkan çocuğun ebeveyni ne yapmalı?
- Okula başlamadan önce çocuklara okulu özendirecek nitelikte konuşmalar yapılmalı.
- Okula başlayan yakın yaşlardaki arkadaşlarından komşu ve akrabalarından okulla ilgili güzel yaşantıların paylaşılmasına olanak tanınmalı.
- Okula ilk günkü kargaşadan uzak birkaç gün öncesinden bir ziyaret düzenlenmeli ve okulun tanınmasını fırsat tanınmalı.
- Tutarlı ve kararlı davranmak gerekli. (Okula saatinde gidilmesi, bulantısı olsa da gidilmesi gibi…vs.)
- Güvenli davranışlar sergilenmeli. (Seni saat üçte okuldan alacağım dendiğinde mutlaka üçte okuldan alınması…vs.)
- Ebeveyn, çocuğun öğretmeniyle iletişimde olduğunu göstermeli. (Okul ziyaretleri yapın ve çocuğunuzun bunu görmesini sağlayın.)
- Okula gitmenin eğlenceli yanları konusunda hatırlatmalarda bulunulmalı. (Bir çok arkadaşın olacak )
- Okula gitmediği takdirde artık akranlarının da evde olmayacağı, evde kalması halinde sıkılacağı duygusunun verilmesi.
- Küçük ödüller takdim edilmeli.
Eda Bağcı
Üsküdar Üniversitesi NP İstanbul Nöropsikiyatri Hastanesi Uzman Psikolog