Onların ne etleri ne de kanları Allah’a ulaşır. Ama O’na sizin takvanız ulaşır.( Hac,37)
Kurban, kelime anlamı olarak “yakınlaşmak” manasına gelir. Müslümanlar da bu anlamda ibadet maksadıyla Allah’a yakınlaşmak adına kurban keserler. Peki, insanı Allah’tan uzaklaştıran şeyler nelerdir ki, kurban onları ortadan kaldırıp bu yakınlaşmayı sağlayabilmektedir?
İnsanı Allah’tan uzaklaştıran şeylerin başında nefsi ve malı gelir. Nefsi bu dünyada çok rahat ve sorumsuzca yaşamak, her türlü lezzeti almak ister, malı da bu konuda ona yardımcı olur. İşte kurban için satın alınan bir hayvan, kişiden yüklü bir miktarda paranın çıkmasını sağlayarak malının Allah’ın emrinde olduğunu gösterir. Böylece o bıçak, daha kurbana vurulmadan mal ile nefis arasındaki bağa vurulmuş olur. Malını sadece nefsinin heva ve hevesine değil Allah yolunda ahiret için de harcamaya yakınlaştırır.
İnsan ile hayvan, dünya hayatının maddi yönü itibariyle birbirine çok benzemektedirler. Mesela insan et ve kemikten ibaret olan beden bakımından hayvandan çok da farklı değildir. Onun da başı, gözü, ciğeri, kalbi vs. vardır insanın da. Hem hayvani yaşayış olarak da benzerdirler. Hayvan da bir insan gibi doğar, beslenir, büyür, çocukları olur ve hiç beklemediği bir anda ölür gider.
Kurban bayramı günü hiçbir şey yokmuş gibi ahırında akrabaları ve arkadaşları ile birlikte yemini yiyerek hayattan lezzet almaya devam eden o hayvanın yanını birileri gelir ve onu zorla dışarı çıkarırlar, yere yatırıp ayaklarını bağlarlar ve bıçağı boynuna vurup bu hayattan koparırlar. İşte bu manzarayı seyreden kurban sahibi istemsiz de olsa bir empati ile kendini o kurbanın yerine koyar ve şöyle hisseder: “Ben de ona yakın bir hayat yaşıyorum ve ben de onun gibi çabuk dağılabilen parçalanabilen etten kemikten bir vücuda sahibim. Nasıl ki o bıçak, onu bu hayattan kopardı beni de bir gün bir hastalık veya bir kaza vs. bu hayattan zorla koparacaktır.”
İşte insan bu düşüncelerle nefsinin hayat ile olan gayrimeşru heva ve heves bağını keser. Böylece o bıçak sadece bir hayvanın boynuna vurulmuş olmaz, insanı Allah’tan uzaklaştıran hayvani nefsinin de boynuna vurulur ve Allah ile yakınlaşmaya vesile olur. Biz de bundan dolayı sevinir bayram yaparız.
Yoluna kurban olduğumuz efendimiz şu hadisiyle konuyu ne kadar da güzel özetlemiştir. “Kurban bayramı yapılan amellerden Allah katında kurban kesmekten daha kıymetlisi yoktur. Daha kanı yere düşmeden Allah onu muhafaza eder. Onunla nefsinizi tezkiye edin (temizleyin) onu seve seve kesin. ( Tirmizi )
Mehmet BİLEN